هنگامی که کودک مبتلا به سرطان خون است، مغز استخوان به دلیل نامعلومی شروع به ساخت گلبول‌های سفید معیوب می‌کند. به طور معمول، بدن می‌تواند تولید سلول‌ها را با ارسال سیگنال‌هایی برای توقف تولید بیشتر تنظیم کند. سلول‌های لوسمی به سیگنال‌های بدن پاسخ نمی‌دهند. این سلول‌ها به تولیدمثل خود ادامه می‌دهند، حتی زمانی که فضای بیشتری در مغز استخوان وجود ندارد.
بیشتر سرطان‌های خون دوران کودکی ناشی از جهش‌های تصادفی در ژن‌های گلبول سفید خون است. به جز موارد نادر ژنتیکی، اطلاعات کمی در مورد علل این بیماری‌ها وجود دارد. دانشمندان به‌سختی تلاش می‌کنند تا چگونگی وقوع این جهش‌ها را بیاموزند.
سرطان خون در کودکان درمان قطعی دارد!
به طور کلی اگر سرطان خون در مراحل بسیار پیشرفته نباشد، با شانس بهبود بالایی در کودکان همراه است. پزشک کودک براساس سطح خطر وی تصمیم می‌گیرد که چه درمانی انجام دهد. سطح ریسک بستگی به موارد زیر دارد:
- سن فرزند
- سلامت کلی و سابقه پزشکی فرزند
- ژنتیک
- نوع سرطان خون
- فرزند شما چقدر می‌تواند درمان‌ها را تحمل کند.
- این بیماری چقدر فاصله دارد.
- چگونه انتظار می‌رود بیماری پیشرفت کند.
- ترجیح
موارد زیر رایج‌ترین گزینه‌های درمانی برای سرطان خون دوران کودکی است. سه نوع درمان رایج عبارتند از :
همه کودکان مبتلا به سرطان خون شیمی درمانی می‌شوند. برخی از کودکان نیز به پرتودرمانی یا پیوند سلول‌های بنیادی/مغز استخوان نیاز خواهند داشت. گزینه‌های درمانی و توصیه‌ها به عوامل مختلفی از جمله طبقه‌بندی سرطان خون، عوارض جانبی احتمالی و همچنین ترجیحات و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. برنامه مراقبتی فرزند ممکن است شامل درمان علائم و عوارض جانبی نیز باشد که بخش مهمی از مراقبت از سرطان است. وقت بگذارید و در مورد همه گزینه‌های درمانی فرزندتان بیاموزید و اگر در مورد چیزهایی که واضح نیست سؤال دارید، حتماً سؤال کنید. اهداف هر درمان را با پزشک کودک خود و آنچه کودک می‌تواند در طول درمان انتظار داشته باشد، در میان بگذارید.
شیمی درمانی
شیمی درمانی ، استفاده از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است که معمولاً با توقف توانایی رشد و تقسیم آنها انجام می‌شود. متخصصی که شیمی درمانی را انجام می‌دهد، هماتولوژیست – انکولوژیست کودکان است، پزشکی که در درمان سرطان در کودکان با داروها تخصص دارد.
شیمی درمانی سیستمیک وارد جریان خون می‌شود تا به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن برسد. برخی از روش‌های رایج شیمی‌درمانی عبارت‌اند از یک لوله داخل وریدی (IV) که با سوزن در ورید گذاشته می‌شود، یا یک قرص یا کپسول که بلعیده می‌شود (از طریق دهان).
یک رژیم شیمی درمانی، معمولاً شامل تعداد مشخصی از چرخه‌های دارویی است که در یک دوره زمانی مشخص داده می‌شود. یک بیمار می‌تواند 1 دارو را در یک زمان دریافت کند یا ترکیبی از داروهای مختلف را به طور همزمان دریافت کند.
شیمی درمانی ، درمان اولیه برای سرطان خون است. این درمان می‌تواند از طریق دهان (خوراکی) یا تزریق به ورید یا ماهیچه یا مایع مغزی نخاعی (CSF) انجام شود. به طور کلی در چهار مرحله قابل انجام است:
- درمان القایی بهبودی، شیمی درمانی برای از بین بردن هر چه بیشتر سلول‌های لوسمی است تا سرطان را بهبود بخشد.
- درمان مبتنی بر سیستم عصبی مرکزی، هرگونه سلول سرطان خون در سیستم عصبی مرکزی را از بین می‌برد و از گسترش بیماری به داخل مایع مغزی نخاعی جلوگیری می‌کند.
- درمان تثبیت زمانی شروع می‌شود که لوسمی کودک رو به بهبودی رفته باشد. دوزهای بالاتر شیمی درمانی یا داروهایی که در درمان قبلی استفاده نشده‌اند برای از بین بردن بیشتر سلول‌های سرطان خون باقیمانده استفاده می‌شود.
- ادامه یا درمان نگهدارنده دو تا سه سال طول می‌کشد و هدف آن از بین بردن سلول‌های لوسمی (باقیمانده) است.
عوارض شیمی درمانی
عوارض شیمی درمانی به بیمار و دوز مصرفی بستگی دارد، اما می‌تواند شامل عوارض کوتاه‌مدتی مانند ریزش مو، خستگی، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، اسهال و مشکلات کلیوی و کبدی باشد. اگر دارویی به نام وین کریستین (Oncovin، Vincasar) در شیمی درمانی کودک استفاده شود، ممکن است دچار ضعف عضلانی و درد عصبی شود. این عوارض معمولاً پس از پایان درمان از بین می‌روند. سایر عوارض جانبی مرتبط با شیمی درمانی که ممکن است پس از پایان درمان ادامه یابند یا ایجاد شوند شامل مشکلات استخوان، مفاصل و یادگیری است.
شدت عوارض به نوع و مقدار داروی داده شده و همچنین مدت زمانی که کودک آن را دریافت می‌کند بستگی دارد. عوارض جانبی تجربه شده توسط هر کودک ممکن است تحت‌تأثیر عوامل دیگری از جمله تفاوت‌های ژنتیکی در نحوه پردازش داروها توسط بدن، سن کودک یا نوجوان در هنگام تشخیص و سلامت عمومی آنها باشد.
در مورد اصول اولیه شیمی درمانی و نحوه آماده‌شدن برای درمان بیشتر بدانید. داروهای مورداستفاده برای درمان سرطان به طور مداوم در حال ارزیابی هستند. اغلب، صحبت با پزشک فرزندتان بهترین راه برای آگاهی از داروهای تجویز شده، هدف آنها و عوارض جانبی احتمالی یا تداخلات با سایر داروها است.
رادیوتراپی
پرتودرمانی استفاده از اشعه ایکس یا سایر ذرات پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. پزشکی که در انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان تخصص دارد، رادیوتراپی انکولوژیست نامیده می‌شود. رایج‌ترین نوع پرتودرمانی خارجی نامیده می‌شود که این پرتو از یک دستگاه خارج از بدن ارسال می‌شود. یک رژیم یا برنامه پرتودرمانی معمولاً شامل تعداد معینی از درمان است که در یک دوره زمانی مشخص انجام می‌شود.
پرتودرمانی برای سرطان خون معمولاً تنها زمانی استفاده می‌شود که لوسمی به مغز، مایع نخاعی یا بیضه‌ها در مردان یا در شرایط پرخطر گسترش‌یافته باشد تا از گسترش لوسمی به مایع نخاعی جلوگیری کند. پرتودرمانی اغلب برای بیماران مبتلا به لوسمی سلول T استفاده می‌شود.
عوارض پرتودرمانی
عوارض جانبی پرتودرمانی می‌تواند شامل ریزش مو، خستگی، واکنش‌های خفیف پوستی، ناراحتی معده و مدفوع شل باشد. اکثر عوارض جانبی بلافاصله پس از پایان درمان از بین می‌روند. با این حال، عوارض جانبی طولانی‌مدت پرتودرمانی برای مغز و بدن ممکن است، و این عوارض ممکن است شامل مشکلات هورمونی باشد که بر رشد و متابولیسم، مشکلات یادگیری و افزایش خطر ابتلا به سرطان دوم؛ مانند تومور مغزی تأثیر می‌گذارد. سرطان‌های پوست، غدد بزاقی و تیروئید نیز می‌توانند پس از پرتودرمانی برای سرطان خون رخ دهند.
پیوند مغز استخوان / سلول‌های بنیادی
پیوند سلول‌های بنیادی اغلب به عنوان درمانی برای سرطان خون عودکننده یا مقاوم به درمان استفاده می‌شود. زمانی که لوسمی با ویژگی‌های بسیار پرخطر همراه باشد، به‌ندرت، پیوند به عنوان بخشی از درمان اولیه توصیه می‌شود. پیوند سلول‌های بنیادی یک روش پزشکی است که در آن مغز استخوان حاوی سرطان با سلول‌های بسیار تخصصی به نام سلول‌های بنیادی خون‌ساز جایگزین می‌شود که در مغز استخوان سالم رشد می‌کنند. سلول‌های بنیادی خون‌ساز سلول‌های خون‌ساز هستند و هم در جریان خون و هم در مغز استخوان یافت می‌شوند.
امروزه این روش اغلب پیوند سلول‌های بنیادی نامیده می‌شود تا پیوند مغز استخوان.
قبل از توصیه پیوند، پزشکان با بیمار و اعضای خانواده او در مورد خطرات این درمان صحبت می‌کنند و عوامل مختلف دیگری مانند نوع سرطان، نتایج درمان‌های قبلی، سن و سلامت عمومی را در نظر می‌گیرند.
2 نوع پیوند سلول‌های بنیادی بسته به منبع سلول‌های بنیادی خون جایگزین وجود دارد: آلوژنیک و اتولوگ. پیوند آلوژنیک از سلول‌های بنیادی اهدایی استفاده می‌کند، در حالی که در پیوند خودکار از سلول‌های بنیادی خود بیمار استفاده می‌شود. در هر دو نوع، هدف از بین بردن تمام سلول‌های سرطانی در مغز، خون و سایر قسمت‌های بدن، با استفاده از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی با دوز بالا، و سپس اجازه دادن به سلول‌های بنیادی خون جایگزین برای ایجاد مغز استخوان است.
عوارض پیوند مغز استخوان
عوارض جانبی به نوع پیوند، سلامت عمومی فرزند شما و عوامل دیگر بستگی دارد.
نحوه مراقبت از علائم و عوارض جانبی
اغلب سرطان خون و درمان آن عوارض جانبی ایجاد می‌کند. علاوه بر درمان‌هایی برای کند کردن، توقف یا از بین بردن بیماری، بخش مهمی از مراقبت‌ها تسکین علائم و عوارض جانبی کودک است. این رویکرد مراقبت تسکینی یا مراقبت حمایتی نامیده می‌شود و شامل حمایت از بیمار با نیازهای جسمی، عاطفی و اجتماعی است.
مراقبت تسکینی هر نوع درمانی است که بر کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و ارائه حمایت از بیماران و خانواده‌های آنها تمرکز دارد. هر کس، صرف‌نظر از سن یا نوع و مرحله سرطان، می‌تواند مراقبت‌های تسکینی دریافت کند. مراقبت تسکینی زمانی بهترین نتیجه را دارد که در مراحل اولیه درمان سرطان شروع شود. کودکان اغلب همزمان با دریافت درمان برای کاهش عوارض جانبی، درمان سرطان خون را نیز دریافت می‌کنند. در واقع، بیمارانی که هر دو درمان را به طور همزمان دریافت می‌کنند، اغلب علائم شدید کمتری دارند، کیفیت زندگی بهتری دارند و رضایت بیشتری از درمان دارند.
درمان‌های تسکینی بسیار متفاوت هستند و اغلب شامل دارو، تغییرات تغذیه‌ای، تکنیک‌های آرام‌سازی، حمایت عاطفی و سایر درمان‌ها می‌شوند. همچنین ممکن است فرزند درمان‌های تسکینی مشابه درمان‌هایی که برای از بین بردن سرطان استفاده می‌شود، مانند شیمی‌درمانی، جراحی یا پرتودرمانی دریافت کند. با پزشک فرزندتان در مورد اهداف هر درمان در برنامه درمانی صحبت کنید.
قبل از شروع درمان، با تیم پزشکی فرزندتان در مورد عوارض جانبی احتمالی برنامه درمانی خاص و گزینه‌های مراقبت تسکینی صحبت کنید. در طول درمان و پس از درمان، اگر فرزندتان مشکلی دارد، حتماً به پزشک اطلاع دهید تا دراسرع‌وقت به آن رسیدگی شود.
بهبودی و احتمال عود
بهبودی زمانی اتفاق می‌افتد که لوسمی در بدن قابل‌تشخیص نباشد و علائمی وجود نداشته باشد. این ممکن است به عنوان “بدون شواهد بیماری” (NED) نیز شناخته شود.
ارجاع می‌تواند موقت یا دائمی باشد. این عدم‌اطمینان بسیاری از مردم را نگران می‌کند که سرطان خون عود کند. اگرچه بسیاری از بهبودی‌ها دائمی هستند، اما مهم است که با پزشک کودک خود در مورد احتمال عود بیماری صحبت کنید. درک خطر عود و گزینه‌های درمانی می‌تواند به فرد کمک کند در صورت بازگشت لوسمی احساس آمادگی بیشتری کنید.
اگر عود سرطان خون رخ دهد، یک‌چرخه آزمایش دوباره شروع می‌شود تا اطلاعات بیشتری در مورد عود ممکن به دست آورد. پس از انجام این آزمایش، شما و پزشک فرزندتان درباره گزینه‌های درمانی صحبت خواهید کرد. اغلب طرح درمان شامل درمان‌هایی است که در بالا توضیح داده شد، مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا پیوند سلول‌های بنیادی، اما ممکن است به روشی متفاوت ترکیب شوند یا با فرکانس متفاوتی انجام شوند. پزشک فرزند ممکن است آزمایش‌های بالینی را پیشنهاد کند که روش‌های جدیدی را برای درمان این نوع سرطان عودکننده آزمایش می‌کنند. در مورد بیمارانی که به‌تازگی تشخیص‌داده‌شده‌اند، آزمایشات بالینی اغلب بهترین شانس را برای درمان ارائه می‌دهند.
اگر سرطان خون عود کند
درمان به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله نوع درمانی که کودک در ابتدا دریافت کرده است، فاصله زمانی بین تشخیص اولیه و عود، و اینکه آیا سلول‌های لوسمی در مغز استخوان، CSF، بیضه‌ها یا بیش از یک مورد وجود دارد یا خیر.
وقتی سرطان خون برمی‌گردد، بیماران و خانواده‌هایشان اغلب احساساتی مانند ناباوری یا ترس را تجربه می‌کنند. خانواده‌ها تشویق می‌شوند که این احساسات را با تیم پزشکی خود در میان بگذارند و از خدمات حمایتی برای کمک به آنها برای مقابله درخواست کنند.
اگر درمان جواب نداد
اگرچه درمان برای اکثر کودکان مبتلا به سرطان خون موفقیت‌آمیز است، اما گاهی اوقات چنین نیست. اگر سرطان خون کودک قابل‌درمان یا کنترل نباشد، به آن لوسمی پیشرفته یا پایانی گفته می‌شود. این تشخیص استرس‌زا است و بحث در مورد سرطان پیشرفته دشوار است. با این حال، مهم است که برای بیان احساسات، ترجیحات و نگرانی‌های خانواده خود با پزشک و فرزندتان گفتگوهای باز و صادقانه داشته باشید.
درمان قطعی سرطان خون در کودکان
به طور کلی سرطان در کودکان نادر است. این بدان معنی است که برنامه‌ریزی درمان برای پزشکان ممکن است دشوار باشد مگر اینکه بدانند کدام یک در سایر کودکان مؤثرتر بوده است. به همین دلیل، بیش از 60 درصد از کودکان مبتلا به سرطان به عنوان بخشی از یک کارآزمایی بالینی تحت درمان قرار می‌گیرند. کارآزمایی بالینی یک مطالعه تحقیقاتی است که رویکرد جدیدی را برای درمان آزمایش می‌کند. “استاندارد مراقبت” به بهترین درمان‌های شناخته شده اشاره دارد. کارآزمایی‌های بالینی می‌توانند چنین رویکردهایی را آزمایش کنند، مانند داروی جدید، ترکیبی جدید از درمان‌های استاندارد، یا دوزهای جدید درمان‌های فعلی. سلامت و ایمنی همه کودکانی که در کارآزمایی‌های بالینی شرکت می‌کنند به‌دقت کنترل می‌شود.
برای بهره‌مندی از این درمان‌های جدیدتر، بهتر است کودکان مبتلا به سرطان در یک مرکز سرطان با دسترسی به متخصصان انکولوژی کودکان تحت درمان قرار گیرند. پزشکان این مراکز تجربه زیادی در درمان کودکان مبتلا به سرطان دارند و به آخرین تحقیقات دسترسی دارند. دکتری که در درمان کودکان مبتلا به سرطان تخصص دارد، انکولوژیست کودکان نامیده می‌شود.
در بسیاری از موارد، تیمی از پزشکان با یک کودک و خانواده او برای ارائه روند درمان همکاری می‌کنند. این تیم به عنوان یک تیم چندرشته‌ای یا به عبارتی کمسیون پزشکی شناخته می‌شود. مراکز سرطان اطفال اغلب خدمات حمایتی اضافی برای کودکان و خانواده‌های آنها دارند، مانند متخصصان حمایت از کودکان بیمار، متخصصان تغذیه، فیزیوتراپیست‌ها و کار درمانگران، مددکاران اجتماعی و مشاوران. همچنین ممکن است فعالیت‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای برای کمک به فرزند و خانواده شما در کنارآمدن با آن وجود داشته باشد.
