هورمونها مواد شیمیایی هستند که توسط غده‌هایی مانند تیروئید، پانکراس، غدد فوق کلیوی، تخمدان‌ها و بیضه‌ها ساخته می‌شوند. هورمونها به رشد برخی از انواع سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. برخی از سرطان‌هایی که ممکن است به هورمونها حساس باشند و با هورمون تراپی درمان شوند عبارتند از سرطان سینه، پروستات، تیروئید، آندومتر و آدرنال. هورمون تراپی می‌تواند سلول‌های سرطانی را کندتر کند یا از رشد آنها جلوگیری کند.
به عنوان یک درمان سرطان، هورمون تراپی ممکن است به معنای مصرف داروهایی باشد که فعالیت هورمون را مسدود می‌کنند، بدن را از تولید هورمون باز می‌دارند، یا هورمون را تغییر می‌دهند تا آنطور که باید عمل نکند. گاهی اوقات هورمون تراپی شامل برداشتن غده‌ای است که هورمونها را می‌سازد.
هورمون درمانی چگونه کار می‌کند؟
اگر نوعی سرطان دارید که ممکن است به هورمون پاسخ دهد. انکولوژیست شما تومور را برای وجود گیرنده‌های هورمونی آزمایش می‌کند. این آزمایش به پیش بینی اینکه آیا سرطان شما احتمالاً به هورمون تراپی یا مسدود کننده‌های هورمونی پاسخ می‌دهد کمک می‌کند.
آزمایش‌های گیرنده‌های هورمونی، میزان پروتئین‌های خاص (به نام گیرنده‌های هورمونی) را در سلول‌های سرطانی یا روی آنها اندازه‌گیری می‌کنند. هورمون‌هایی که به طور طبیعی در بدن ساخته می‌شوند (مانند استروژن و پروژسترون) می‌توانند به این پروتئین‌ها روی سلول‌های سرطانی بچسبند و به رشد آنها کمک کنند. اگر آزمایش مثبت باشد، احتمالا این هورمون به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. در این مورد، هورمون تراپی ممکن است مفید باشد. اگر آزمایش منفی باشد، هورمون بر رشد سلول‌های سرطانی تأثیری نمی‌گذارد. به جای آن از سایر درمان‌های سرطان استفاده خواهد شد.
درمان سرطان با هورمون تراپی
اگر آزمایش‌ها نشان دهد که هورمونها بر سرطان شما تأثیر می‌گذارند، سرطان ممکن است به یکی از روش‌های زیر درمان شود:
- داروهایی که گیرنده‌ها را مسدود می‌کنند تا سلول‌های سرطانی نتوانند از هورمون‌های مورد نیاز برای رشد استفاده کنند.
- داروهایی که غدد را از تولید هورمون باز می‌دارند.
- جراحی برای برداشتن غدد سازنده هورمونها
نوع هورمون درمانی و دوز دریافتی فرد به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند:
- نوع سرطان
- مرحله سرطان
- سن فرد
- خطر بازگشت سرطان
- وجود گیرنده‌های هورمونی بر روی سلول‌های تومور
چه زمانی هورمون تراپی انجام میشود؟
ممکن است قبل یا بعد از سایر درمان‌های سرطان، هورمون درمانی دریافت کنید. اگر هورمون درمانی قبل از درمان اولیه انجام شود، به آن درمان نئوادجوانت می‌گویند. این درمان‌ها به کوچک شدن تومور کمک می‌کند. آنها همچنین کمک می‌کنند تا درمان اولیه، که اغلب جراحی است، بهتر عمل کند. اگر هورمون درمانی بعد از درمان اولیه انجام شود، به آن درمان کمکی می‌گویند. درمان کمکی برای کمک به جلوگیری از عود سرطان انجام میشود.
اگر برای انجام جراحی یا سایر درمان‌های سرطان سلامت کافی نداشته باشید، ممکن است هورمون درمانی یک انتخاب باشد. می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از سرطان کمک کند.
روش‌های انجام هورمون تراپی
هورمون درمانی ممکن است به روش‌های زیر انجام شود:
- دارو
- تزریق
- جراحی
قرص یا مایع
بسیاری از این داروها قرص‌هایی هستند که در خانه مصرف می‌کنید. برخی از داروهای هورمون تراپی به صورت تزریقی تجویز می‌شوند. این که هر چند وقت یک بار آنها را دریافت کنید به دارو بستگی دارد. ممکن است از یک بار در ماه تا یک بار در هر 6 ماه متفاوت باشد.
عمل جراحی
در برخی موارد، جراحی برای خارج کردن اندام یا غده‌ای انجام میشود که هورمون‌هایی را که سلول‌های سرطانی از آنها برای رشد استفاده می‌کنند، می‌سازد. به عنوان مثال، برای سرطان سینه، تخمدان‌ها را می‌توان خارج کرد تا نتوانند استروژن بسازند. یا برای سرطان پروستات، ممکن است بیضه‌ها برداشته شوند تا نتوانند تستوسترون بسازند.
عوارض هورمون درمانی چیست؟
عوارض جانبی بسته به نوع هورمون تراپی که داده میشود متفاوت خواهد بود. پاسخ هر فرد به هورمون درمانی متفاوت است و هر فردی عوارض جانبی یکسانی نخواهد داشت. با انکولوژیست خود در مورد عوارض جانبی احتمالی هورمون درمانی خود صحبت کنید.
برخی از عوارض جانبی رایج عبارتند از:
- گرگرفتگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن استخوان (پوکی استخوان) و خطر بیشتر برای شکستگی استخوان
- سردرد
- تغییرات خلق و خوی
- اسهال
- بثورات پوستی
- افزایش وزن
- از دست دادن میل به رابطه جنسی
- خستگی
- از دست دادن توده عضلانی
- لکه بینی واژینال (ترشحات آغشته به خون از واژن که بخشی از چرخه قاعدگی منظم نیست)
- پریودهای نامنظم
- خشکی واژن، خارش یا تحریک پوست اطراف واژن
- مشکل در نعوظ (اختلال نعوظ)
- بزرگ شدن سینه
کلام آخر
برای تشخیص اینکه آیا هورمون تراپی گزینه درمانی خوبی برای شماست یا خیر، بهتر است با پزشک خود در مورد علائم و نشانه‌های فردی خود صحبت کنید و در مورد خطرات سلامتی مرتبط با هورمون درمانی نیز از پزشک خود بپرسید. همچنین، این مهم است که در طول سال‌های یائسگی خود با پزشک خود در ارتباط باشید و به صورت دوره‌ای ملاقات کنید.
هر چند می‌توان با دانستن عوامل خطر سرطان سینه یا سرطان پروستات و با انجام چکاپ‌های منظم، تا حدودی از این سرطان‌ها جلوگیری کرد، اما باید توجه داشت که بعضی از سرطان‌ها تهاجمی هستند و قابل پیشگیری نیستند. در اینصورت، مراجعه به مراکز درمان سرطان می‌تواند به شما کمک کند تا با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و با کمک پزشکان مجرب و متخصص در این حوزه، روند مواجهه با بیماری را حتی در مراحل پیشرفته، ساده‌تر کنید.
